ОСЕННЯЯ СКАЗКА
автор Ирен Галстян

Осень была очень скучной и  бесцветной. Она попросила весну дать ей красоты. Весна дала ей зелёный цвет. Когда пришла осень всем не понравилось и они сказали.
-Мы хотим что-то разноцветное.
Осень теперь попросила у лета дать ей немножко красоты. Когда пришла осень опять все сказали.
-Мы хотим что-то разноцветное, ты вся жёлтая.
А потом осень попросила зиму дать немножко красоты. Потом когда опять наступила осень все времена года весна, лето, зима смешались и получилась осень разноцветной и все были рады.

Iren PPT

Հարցեր ե առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է նյութերի շրջապտույտը:
   Դրանք երկրագնդի մի ոլորտից անցնում են մյուսը և նորից վերադառնում այդ ոլորտ:
2. Կենդանի օրգանիզմներն արդյոք մասնակցո՞ւմ են երկրագնդի վրա նյութերի շրջապտույտին:
   Այո մասնակցում են։
3. Ինչպե՞ս են բնության մեջ ընթանում ջրի ածխաթթու գազի շրջա­պտույտները: Թվարկեք այդ շրջապտույտների փուլերը:
   Ջրի շրջապտույտի նման կարելի է դիտարկել ածխաթթու գազի շրջա­պտույտր բնության մեջ, որտեղ մեծ դեր ունեն նաև կենդանի օրգանիզմնե­րը։ Ինչպես գիտեք՝ ածխաթթու գազի ոչ մեծ քանակ կա մթնոլորտում: Կա­նաչ բույսերը և որոշ բակտերիաներ կլանում են մթնոլորտի ածխաթթու գազը: Վերջինս ջրի հետ օգտագործվում է օրգանական նյութերի առա­ջացման համար Արեգակի լույսի տակ:
4. Ո՞րն է բույսերի մասնակցությունը ջրի  ածխաթթու գազի շրջա­պտույտներին:
   Ծառերը, ծաղիկնրեը և այլ բույսերը վերձնում են իրենց վրա ածխաթթու գազը և տալիս են թթվածին։
5. Ինչի՞ արդյունքն է նստվածքային ապարների, տորֆի, ածխի, նավ­թի ե գազի, ինչպես նաե’ հողի առաջացումը:
   Նյութերի շրջապտույտի արդյունք է նստվածքային ապարների, տոր­ֆի, ածխի, նավթի և գազի, ինչպես նաև՝ հողի առաջացումը: Դա նաև կեն­սոլորտում կենդանի օրգանիզմների, հիմնականում՝ բույսերի, կենդանինե­րի և բակտերիաների գործունեության դրսևորում է:
6. Ինչո՞ւմն է նյութերի ե էներգիայի շրջապտույտների կապը: Բն­չո՞ւմն է Արեգակի էներգիայի նշանակությունը:
   Բնության մեջ նյութերի շրջապտույտը փոխկապակցված է էներգիայի շրջապտույտի հետ: Այդ գործրնթացներն իրականանում են կենդանի օր­գանիզմների միջոցով: Կենդանի օրգանիզմների մասնակցությամբ ընթացող փուլերը տարբերվում են երկրագնդի ոլորտներում անկենդան մարմին­ների նյութերի շրջապտույտից: Այդ փուլերն րնթանում են ավելի արագ:
7. Ո՞րն է կենդանի օրգանիզմների միջոցով նյութերի շրջապտույտի առանձնահատկությունը:
8. Ի՞նչ գիտեք բնության մեջ տարբեր նյութերի շրջապտույտի մասին: Ինչպե՞ս է բնության մեջ ընթանում թթվածնի շրջապտույտը:
9. Փորձեք պատկերացնել, թե ինչի՞ կարող է հանգեցնել երկրագնդի վրա նյութերի, օրինակ’ ջրի կամ ածխաթթու գազի շրջապտույտի խախտումը:

Проверочная работа
1.Вставьте ь, где это следует.

Дружна наша сем..я.   Вот сем..я огурца.   Красивы рога олен..я.   Олен..и рога дороги. Скоро дожд.. пол..ёт.    Птицы собралис.. в полёт.    Сол..ю суп сол..ю.

Дружна наша семья.   Вот семя огурца.   Красивы рога оленя.   Оленьи рога дороги. Скоро дождь польёт.    Птицы собрались в полёт.    Солю суп солью.

2. Разделите слова на две группы

Мел, брать, есть, мель, ель, ест, ел, угол, хор, уголь, хорь, брат. Образец: мел – мель.
Мел-мель, ест-есть, ел-ель, брат-брать, угол-уголь, хор-хорь

3. Поставьте слова во множественное число.

Друг – друзья           брат – братья              звено -звенья

Дерево – деревья    сук -сучья                    перо – перья

Лист – листья           колос – колосья      прут – прутья

4. Измените словосочетания во множественное число

рога оленя – оленьи рога

шкурка белки – беличьи шкурки

лапа зайца – заячьи лапы

берлога медведя — медвежьи берлоги

5. Составь и запиши пословицу из данных слов.

Без, учен…я, умен…я, нет.  Без учения нет умения.

6. Подбери к данным словам противоположные по значению.

Работа – безделье, болезнь — здоровье , скука – веселье, враги — друзья, вред -добро .

7. Подбери к данным словам близкие по значению.

Приятели – друзья, метель — буря, дом – жильё,

горе — беда , вьюга – зимняя буря.

Կարդա Կոմիտասի «Ծառեր, թփեր լեցուն միրգ» բանաստեղծությունը, բլոգում կատարիր առաջադրանքները։

Կոմիտաս

1․Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր: Անծանոթ բառերի բացատրությունը գտիր բառարանի օգնությամբ։ 

Երբևէ, որևէ, այժմյան, դաստիարակ, գաղտնի, ելևէջ, արդուկ, երբեք, գզվռտոց, երախտիք, որևիցե, զվարթ, ականջօղ, բերրի, օրրան, տարրական, մրրիկ, թղթակից, զարթնել, հեքիաթասաց:

Ականջօղ, այժմյան, արդուկ, բերրի, դաստիարակ, գաղտնի, գզվռտոց, ելևէջ, երախտիք, երբեք, երբևէ, զարթնել, զվարթ, թղթակից, հեքիաթասաց, մրրիկ, որևէ, թրևիցե, տարրական, օրրան

2.Այբբենական կարգով դասավորի՛ր․ 

ա) սիրածդ գրքերի անունները,
“Գիրք ինչուիկների համար”, “Ինչպե՞ս գրվեց առաջին նամակը”, “Սուպեր Նռանե”

բ) անուններն այն առարկաների, որոնք կուզենայիր ունենալ:
Ականջակալ, գիրք, դաշնամուր, համակարգիչ, հեռախոս, պայուսակ

3. Խմբերից ընտրի՛ր իմաստով մոտ մեկական բառ և զույգեր կազմիր: 

Ա. Հնչել, հնչյուն, բարեհունչ, հնչեղ:

Բ. Գեղեցկաձայն, ձայնել, ձայնեղ, ձայն:
Հնչել-ձայնել, հնչյուն-ձայն, բարեհունչ-գեղեցկաձայն, հնչեղ-ձայնեղ

4.Տրված բառերով նախադասություններ կազմի՛ր: 

Հնչել, հնչյուն, գրել, գիր:
Կա մի երևույթ, որը կոչվում է էխո․ երբ ինչ-որ բառ ասում ես և այն մի քանի անգամ հնչում է։
Շատ հետաքրքիր է, որ ընդամենը յոթ նոտայով կարելի է ստեղծել տարբեր հնչյուններով և տարբեր հնչեղության բազմաթիվ երգեր։
Շատ տարիներ առաջ նամակ գրելը շատ դժվար էր՝ նամակի վրա պետք է գրված լիներ հասցե, անուն, ազգանուն, երկրի կոդը, և եթե սխալ գրված լիներ, նամակը տեղ չէր հասնի։

1. Հաշվիր օգտվելով բազմապատկման տեղափոխական հատկությունից

Ա. 50 x 42 x 40=50x40x42=84000

Բ. 40 x 48 x 25=40x25x48=48000

Գ. 40 x 70 x 50=40x50x70=140000

2. Հաշվիր արտահայտության արժեքը, եթե a=80, b=50

a x 2 x 90 x b=80×2+90×50=(50×2)+(90×80)=72000

3. Երկու ընկեր խանութ գնացին: Երկուսն էլ պիտի գնեին 5-ական կիլոգրամ բրինձ և 4-ական կլոգրամ մակարոն: Առաջինը նախ գնեց բրինձը, ապա մակարոնը, իսկ երկրորդը ընդհակառակը: Ճի՞շտ է արդյոք, որ ընկերները գնումների համար ծախսեցին միևնույն գումարը: Պատասխանը հիմնավորե՛ք:
Պատ․՝ Այո, քանի որ երկուսն էլ գնել են նույն ապրանքը, նույն քանակությամբ։

4. Գտենք այն թիվը, որը *-ի փոխարեն տեղադրելու դեպքում կստացվի ճիշտ հավասարություն:

1. 120:30=3+*           120:30=3+1
2. 6x*=240:2             6×20=240:2
3. *:18=24:8              54:18=24:8

5. Կատարեք գործողությունները

( 71+ 132342:14)+(1546-847:121)=11063

6. Գտե՛ք օրինաչափությունը և ավելացրեք ևս երեք անդամ.

14, 29, 59, 119,…  239, 479, 959