1. Լրացրու բաց թողնված բառը
   Երկրի վրա կյանքը պայմանավորված է Արեգակից ստացվող ճառագայթային էներգիայով:
2. Էներգիայի ի՞նչ տեսակներ են ձեզ հայտնի:
   ջերմային, էլեկտրական, քիմիական, միջուկային, ճառագայթային:
3. Ի՞նչպես են կենդաները և բույսերը ստանում օրգանական նյութեր:
   Կանաչ բույսերում և որոշ միկրոօրգանիզմներում օրգանական նյութերն առաջանում են լուսասինթեզի ընթացքում, որի համար անհրաժեշտ են Արեգակի էներգիան, ածխաթթու գազ և ջուր: Մարդը, կենդանիները և որոշ միկրոօրգանիզմներ անօրգանական նյութերից օրգանական նյութեր չեն ստեղծում։ Նրանք օրգանական նյութերն ընդունում են պատրաստի ձևով՝ սնվելով այլ կենդանիներով, բույսերով։Նրանց

1. Вы знаете все языки мира?
2. Почему вашу внучку не зовут «Внучка Мороз» а зовут Снегурочка?
3. Почему вам пишут записки, они отправляют на телефон, что мы хотим на Новый год?
4. А если вдруг вы на Рождество заболеете что вы будете делать?
5. Откуда у вас этот волшебный посох
   

1. Чем мама украсила елку?
   Мама украсила ёлку пастилками, конфетами и яблоками.
2. Кто откусил яблоко?
   Яблоко откусил Минька.
3. Кто съел больше сладостей?
   Большие сладости съела Лёля.
4. Кто сломал куклу?
   куклу сломал Минька.
5. Как отреагировали гости на испорченные подарки?.
   Они обиделись и ушли из дома, и сказали, что снова никогда не придут.
6. Как отреагировал папа на ситуацию?
   Папа очень рассердился.
7. Правильно ли поступили Минька и Лелька?
   Я думаю что они правильно поступили, потому что это было всё нечаянно а не нарочно, и я думал что они правильно сказали, потому что в гости не должны прийти чтобы детям давали подарки, они должны прийти чтобы праздновать Рождество. Я думаю что подарок – это не самое главное.

1)Կատարե՛ք գումարումները և համեմատե՛ք արդյունքները․

 

ա)-15+(-23) = -23+(-15)

բ)48+(-36) = (-36)+48

գ)-25+16 = 16+(-25)

դ)-8+(18+(-7)) = (-8+18)+(-7)

ե)13+(-6+(-7)) = (13+(-6))+(-7)

 

2)Հաշվե՛ք.

ա)(-5+8)+9= 12

բ)(14-18)-7= 39

գ)96-(-72+13)= 37

դ)-75-(-75+8)= 8

ե)79+(48-79)= 48

զ)14-(15-94)= -93

 

3)Հաշվե՛ք.

ա)2 x (-3) x (-10)= 60

բ)(-4) x 17 x 25= -1700

գ)8 x (-25) x (-3)= 600

դ)(-6) x (-5) x (-7)= -210

ե)8 x (-17) x (-125)= 17000

զ)(-3) x 16 x (-125)= 6000

 

 

54․Յուրաքանչյուր շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և կազմի՛ր բաղադրյալ բառեր: Նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխության կատարվեց:

ա) Լույս, թույն, կենդանի, տեր, մեջ, ուղի, անուրջ, կամուրջ, կատու:

բ) Ություն, բար, վոր, ակ, ել, երես, ազգի, ուկ, կից:

 

Լուսերես-(ույ-ը դարձել է ու)

Թունավոր-(ույ-ը դարձավ ու)

Կենդանություն-(ի-ն դուրս է գալիս )

Տիրաբար-(ե-ն դառել է ի)

Միջուկ-(ե-ն դառել է ի)

Անրջել-(ու-ն սղվում է)

Ուղեկից-(ի-ն դառել է ե)

Կամրջակ-(ու-ն սղվել է)

Կատվազգի-(ու-ն դարձել է վ)

 

55․Հնչյունափոխված արմատները գտի՛ր, գրի՛ր դրանց անհնչյունափոխ ձևերը և նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

 

Պատկերազարդ — պատկեր + ա + զարդ

բազկաթոռ — բազուկ + աթոռ — (ու-ն սղվել է)

ոսկեվառ — ոսկի + վառ — (ի-ն փոխվել է ե-ի)

մաքսանենգ —

կաղնեփայտ — կաղին + փայտ — (ի-ն սղվել է)

գրկել — գիրկ + ել — (ի-ն սղվել է)

լեռնաշղթա — լեռ + շղթա

պատուհան — պատ + հանել — (ել-ն սղվել է)

ամառնամուտ — ամառ + մուտք (ք-ն սղվել է)

մարդամոտ — մարդ + մոտ

ժամացույց — ժամ + ա + ցույց

հողագունդ — հող + ա + գունդ

ջերմանավ — ջերմ + ա + նավ

սրտապատառ — սիրտ + ա + պատառ — ( ի-ն սղվել է )

ցուցանակ — ցույց + անակ — (յ-ն սղվել է)

սիրառատ — սեր + առատ — (ե-ն դարձել է ի)

գինեվաճառ-գինի + վաճառք

գերեվաճառ — գերի + վաճառ — (ի-ն դարձել է ե)

բարեգութ — բարի + գութ — (ի-ն դարձել է ե)

մատենագիր — մատյան + գիր — (յան փոխվել է են-ի)

լուսամուտ — լույս + ա + մուտք — (յ-ն և ք-ն սղվել են)

 

56․Բաղադրյալ բառեր կազմիր այնպե՛ս, որ տրված բառերի վերջին բաղադրիչները լինեն սկզբում:

 

Օրինակ՝

 

մեծամիտ — մտավոր, մտամոլոր, մտածել ե այլն:

 

Քաջասիրտ — սրտապինդ, սրտոտ

մանրագիր — գրանցել, գիրավուն, գրչաման

աստղալից — լիցքաթափվել, լիցքազերծել, լիցենզիա,

մանրախնդիր — խնդրագիր, խնդրագիրք

գեղադեմ — դեմառդեմ, դեմարկացիա

 

57․Բաղադրյալ բառեր կազմիր այնպե՛ս, որ տրված բառերի առաջին բաղադրիչները լինեն վերջում: Ի՞նչ է փոխվում:

 

Օրինակ՝

 

բռնակալ — լիաբուռ:

 

Գրական — ձեռագիր

շնչասպառ — արտաշնչել

քնել — անքուն

ջրկիր — ցեխաջուր

գլխարկ — անգլուխ

խմբավար — երգչախումբ

 

 

 

 

Մարդու մը միտքը
Արևելահայերեն

Ծառին կը նայի — ծառը չի տեսներ — ինքզինքը կը տեսնե
Ճամփուն կը նայի — ճամփա չի տեսներ — ինքզինքը կը տեսնե

Վեր կը նայի — ասուպներ կան երկինքն ի վար —
Չի տեսներ — ինքզինքը կը տեսնե

Ու հայելին կը նայի — չի տեսներ ինքզինքը —
— Կը բարևե

Արևելահայերեն
Ծառին կնայի – ծառ չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
Ճամփուն կնայի – ճամափա չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
վերև կնայի –
չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
Ու հայլուն կնայի – չի տեսնի ինքն իրեն
– Կբարևի

Առաջադրանքներ.

• Բանաստեղծությունը փոխադրիր արևելահայերեն:
  Արևելահայերեն
  Ծառին կնայի – ծառ չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
  Ճամփուն կնայի – ճամափա չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
  վերև կնայի –
  չի տեսնի – ինքն իրեն կտեսնի
  Ու հայլուն կնայի – չի տեսնի ինքն իրեն
  – Կբարևի
• Հեղինակը մարդու ո՞ր տեսակին է քննադատում:
  Իմ կարծիքով այս բանաստեղծությունը եսասիրությանմասին էր։
• Պատմիր քո եսասիրության մասին:
  Իմ եսասիրությունը շատ չէ,  բայց քիչ էլ չէ։ Ես սիրում եմ ինձ և ընդունում եմ ինձ այնպիսին ինչպիսին ես կամ։ Ես կարող եմ լուրջ լինել, կարող եմ շատ ջրիկանա, բայց ես բոլոր դեպքերում միշտ ներգրավում եմ ուրիշների կարծիքը կամ առաջարկները։ Ես չեմ մտածում, որ ես եմ որ կամ և ինձ չի հետաքրքրում ուրիշի կարծիքը կամ, որ բոլորը ինձ պետք է լսեն ենթարկվեն, որովհետև ես օրինակ՝ ավելի լավ գիտեմ կամ ավելի ուշադիր եմ և այլն։ Ոչ այդ ամենը չպետքէ լինի և իմմոտ այդպես չէ։ Ես կարողանում եմ բոլորի հետ լեզու գտնել և լավ ժամանակ անցկացնել։ Կան շատ մարդիկ վքեր չափից դուրս եսասեր են։ Ես ընդանրապես չեմ սիրում այդպիսի մարդկանց և նյարթայնանում եմ այդպիսի մարդկանց տեսակներից։

1)Հաշվե՛ք գումարը․

ա) |-7| + |+5| + |+8| + |-10| = -4

բ) |+12| + |-2| — |+10| + |-9| =-9

գ) |+18| + |-2| — |-5| — |-15| =  39

դ) |-10| + |-2| — |-8| + |-5| = -1

2)Թվերը գրե՛ք նվազման կարգով․

ա)-250,367,0,-18,12,-400
367, 12, 0, -18, -250, -400

բ)-790,790,0,-9,-12,425
790, 425, 0, -9, -12, -790

3)Հաշվե՛ք բերված նմուշային օրինակների եղանակով․

ՕՐԻՆԱԿ՝

ա)-5 + (-3) + 2 = -8+2 = -6

բ)3 + (-7) + (-8) + 6 = -4 + (-8) + 6 = -12+6 = -6

Լուծել՝

գ) -8 + 3 + (-1) = -5 + -1= -6

դ) -7 + (-2) + (-10) = -9 + -10= -19

ե) 8 + (-9) + (-7) = –1 + -7= -8

զ) -3 + (-4) + (-5) + (-6) = -7 + -11 = -18

է) -4 + 8 + (-9) + 3 = 4 + -6= -2

ը) 8 + (-10) + (-12) +3 = -2 + -9= -11

ԲԱՌԻ ՄԸ ՈՐՈՇՈՒՄԸ
աևմտահայերեն
Բառը ձանձրացաւ
միշտ նոյնիմաստ ապրելէ
Իր տարիները թօթափեց
Փորձեց նոր իմաստ

— Թէ ինչ կ’ըսէ — մարդիկ չհասկցան

Նորէն առին մէկ կողմ դրին
որ օր մը տեղին գործածեն:

արևելահայերեն
Բառը ձանցրացավ
Միշտ նույն իմաստով ապրելուց
Իր տարիները թողեց
Նոր իմաստ փորձեց
— Թե ինչ կասեր – մարդիկ չեհասկացան
Նորից վերցրեցին մեկ կողմ դրեցին
Որ մի օր տեղին օգտագործեն։

Առաջադրանքներ

• Բանաստեղծությունը փոխադրիր արևելահայերեն:
  արևելահայերեն
  Բառը ձանցրացավ
  Միշտ նույն իմաստով ապրելուց
  Իր տարիները թողեց
  Նոր իմաստ փորձեց
  — Թե ինչ կասեր – մարդիկ չեհասկացան
  Նորից վերցրեցին մեկ կողմ դրեցին
  Որ մի օր տեղին օգտագործեն։
• ԲԱՌ-ի կերպարում մարդու ո՞ր տեսակն է պահված:
  Իմ կարծիքով այստեղ պատկերված է մարդու այն տեսակը, որը փորձում է իր նպատակը իրականացնել, բայց կեսից ուրիշ նպատակ է գտնում և առաջին նպատակը չվերջացրած՝ անցում է մյուսին։
• Ըստ քեզ՝ ո՞րն է բանաստեղծության ասելիքը: